Tarian Al- Zaffan?

Hari yang agak memenatkan. Ada Karnival Ko- Kurikulum Parlimen Pagoh di SMK Felcra Bukit Kepong. Saya ditugaskan untuk menjadi guru pengiring murid- murid yang mewakili sekolah dalam pertandingan tarian zapin. Ada 26 buah sekolah yang bertanding. Sekolah saya mendapat nombor giliran ke-22. Jenuh menunggu.

Sebagai orang luar dari Johor, saya memang tak tahu sangat tentang zapin- zapin ni. Masa kecil- kecil dulu, saya masih ingat ada rancangan TV yang mengajar cara menari zapin. Saya suka tengok. Tetapi, itu sajalah yang saya tahu, selain daripada saya tahu saya sukakan tarian zapin sebab rancak dan muziknya sedap didengar.

Masa mula- mula ditugaskan untuk melatih murid berzapin (jadi pembantu seorang guru lain), saya berasa seronok juga. Saya sentiasa suka bila berpeluang belajar sesuatu yang baru. Jurulatih sebenarnya ialah seorang bapa murid yang berkemahiran dalam bidang ini. Mulanya, saya berasa mahu ikut serta belajar menari. Tetapi, bila lihat langkahnya banyak dan agak rumit, saya membatalkan niat. Lagi pula, saya rasa saya tidak berbakat dalam bidang seni tari.

Peserta zapin bersama jurulatih, Encik Md Isa bin Saion

Pelbagai ragam yang saya saksikan. Kumpulan zapin sekolah saya terdiri daripada murid perempuan semuanya, dan mereka bertudung. Tetapi, saya lihat ada sekolah yang muridnya bercampur lelaki dan perempuan. Ada pula yang tidak bertudung. Saya tak tahulah nak memberikan pendapat dalam hal ini. Mungkin ramai yang bertanggapan tidak apa, kerana mereka masih kanak- kanak. Saya sendiri kurang berkenan dengan wanita yang menari di khalayak ramai. Tetapi, saya melonggarkan pendapat tersebut kerana mereka masih kanak-kanak. Bagaimanapun, dalam hal membuka aurat dan percampuran antara lelaki dan  perempuan, saya rasa saya tidak boleh bertolak ansur. Kalaulah ada cadangan untuk berbuat demikian bagi murid- murid sekolah saya, sebagai guru agama di sekolah, saya akan menentangnya.

Bertambah juga ilmu saya dengan beberapa informasi dalam bidang ini. Rupanya tarian ini berasal daripada bahasa Arab iaitu al- zaffan yang bermaksud gerakan kaki. Tarian ini berkembang menjadi dua iaitu Zapin Arab dan Zapin Melayu. Zapin Melayu ini pula ada pelbagai jenis yang saya lupa namanya. Yang murid saya persembahkan ialah Zapin Johor Asli. Ada pula lima pecahan mengikut daerah- daerah di Johor. Satu perkara yang saya perhatikan, gerakan yang dibuat dalam tarian ini seakan- akan menonjolkan kelembutan kaum wanita, dan kegagahan kaum lelaki. Di samping itu, antara mesej tersiratnya  (pada pendapat saya) ialah kaum lelaki merupakan pelindung kepada kaum wanita. Setiap persembahan tarian zapin pula mesti ada 4 peringkat atau perkembangan iaitu dimulai dengan taksim, ragam, kopak dan wainah.

Satu perkara yang mengagumkan saya ialah apabila ada 2 buah sekolah Cina yang turut sama menghantar wakil bagi pertandingan zapin ini. Seronok dan tersentuh hati melihat anak- anak Tionghua memakai pakaian kebangsaan orang Melayu, siap bersongkok, dan menari zapin. Walaupun ada langkah mereka yang nampak kaku, tetapi semangat mereka cukup saya puji.

Pasukan zapin SJK (C) Kebun Baru

Pasukan zapin SJK (C) Lenga

Hanya satu hal yang saya fikirkan, masyarakat kita sering salah tanggap bahawa semua yang datang dari orang Arab itu merupakan perkara baik. Barangkali, sebab itulah juga tarian zapin ini dipertahankan dan diperturunkan daripada generasi ke generasi. Mereka lupa bahawa Abu Lahab yang dijanjikan neraka itu juga ialah orang Arab.